Wprowadzenie
W 2025 roku osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą może znacząco obniżyć koszt wejścia w biznes, korzystając z trzech kolejnych preferencji: ulga na start, preferencyjne składki ZUS (tzw. mały ZUS) oraz Mały ZUS Plus. Te rozwiązania dotyczą przede wszystkim jednoosobowej działalności gospodarczej i obejmują składki na ubezpieczenia społeczne, przy czym składka na ubezpieczenie zdrowotne pozostaje obowiązkowa przez cały czas.
Nasi specjaliści z biura rachunkowego VENTONI przygotowali zwięzły przewodnik na temat wspomnianych ulg podatkowych, który przyda się każdemu młodemu przedsiębiorcy.
Ulga na start – pierwsze 6 pełnych miesięcy prowadzenia działalności
Ulga na start to zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności. Oznacza to, że przedsiębiorca nie płaci składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, ale nadal ma obowiązek opłacać składkę zdrowotną i uwzględniać ją w deklaracji ZUS DRA. Z preferencji można skorzystać, jeżeli rozpoczęło się działalność gospodarczą po raz pierwszy albo minęło co najmniej 60 miesięcy od dnia zakończenia poprzedniej działalności. Warunkiem jest także niewykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy w zakresie czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, jeśli były one świadczone w poprzednim roku kalendarzowym (oraz w bieżącym przed startem).
Sześć miesięcy liczy się jako pełne miesiące kalendarzowe od dnia podjęcia działalności do końca szóstego miesiąca. Przykładowo, gdy firma rozpoczęła działalność 10 marca, ulga trwa do 30 września (okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności). Zgłoszeniowo przedsiębiorca składa do ZUS formularz ZUS ZZA (czyli zgłoszenie wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego), a pierwszą deklarację ZUS DRA przekazuje z wykazaną tylko składką na ubezpieczenie zdrowotne. Na formalności ma 7 dni od daty rozpoczęcia działalności.
Preferencyjne składki na ubezpieczenie społeczne (mały ZUS) przez kolejne 24 miesiące
Po upływie 6 miesięcy ulgi na start przedsiębiorca przechodzi na preferencyjne składki ZUS – potocznie zwane „małym ZUS-em” – które obowiązują przez następne 24 miesiące. W tym czasie opłaca składki społeczne od obniżonej podstawy wymiaru składek, co przekłada się na zauważalnie niższą wysokość składek na ubezpieczenia społeczne. Składka zdrowotna wciąż jest obowiązkowa i zależy od formy opodatkowania wybranej dla przychodów/dochodów w 2025 r. Aby wejść w mały ZUS, po zakończeniu ulgi na start należy wyrejestrować ZUS ZZA i złożyć ZUS ZUA (zgłoszenie do pełnych ubezpieczeń społecznych). W deklaracji ZUS DRA wykazuje się już komplet składek społecznych, ale w obniżonym wymiarze. Nadal obowiązuje zakaz wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy w tym samym zakresie, jeśli taka współpraca miałaby trwać w okresie preferencji.
Mały ZUS Plus – preferencyjne składki ZUS do 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy
Po wyczerpaniu 6 + 24 miesięcy ulg podatkowych przedsiębiorca może, o ile spełnia limity przychodowo-dochodowe za poprzedni rok kalendarzowy, przejść na Mały ZUS Plus. W tej wersji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne są powiązane z dochodem z działalności, w granicach wyznaczonych przez przepisy. Z rozwiązania wolno korzystać maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia firmy. Nadal trzeba pilnować, by zakres wykonywanej działalności nie pokrywał się z czynnościami wykonywanymi wcześniej na etacie u byłego pracodawcy, jeśli miałoby to podważać prawo do preferencji. Zgłoszenie następuje przez aktualizację właściwych kodów w ZUS (formularz ZUS i kolejne deklaracje ZUS DRA).
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2025 r.
Wszystkie opisane wyżej preferencje dotyczą składek na ubezpieczenia społeczne. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega zwolnieniu – płaci się ją podczas ulgi na start, preferencyjnego ZUS oraz Małego ZUS Plus. Jej wysokość w 2025 r. zależy od formy opodatkowania (podatek skalowy, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) i osiągniętych wyników finansowych. Obowiązek wykazania składki zdrowotnej w deklaracji ZUS DRA pozostaje niezmienny.
Pułapka byłego pracodawcy – kiedy ulga nie przysługuje
Najczęstszy błąd związany z ulgami podatkowymi dla nowych przedsiębiorców związany jest ze świadczeniem usług na rzecz byłego pracodawcy w tym samym zakresie, co przed założeniem działalności. Jeśli w poprzednim roku kalendarzowym wykonywało się identyczne czynności na etacie lub umowie cywilnoprawnej, wówczas zwolnienie z opłacania składek społecznych w ramach ulgi na start oraz preferencyjnego ZUS nie przysługuje na okres takiej współpracy. Bezpiecznym rozwiązaniem jest pozyskanie nowych zleceń albo zmiana zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, tak aby nie pokrywał się on z obowiązkami z poprzedniego zatrudnienia.
Przykład ilustrujący
Wyobraźmy sobie firmę, która rozpoczęła działalność 5 stycznia 2025 r. Ulga na start obejmie pełne miesiące od 1 lutego do 31 lipca 2025 r. – w tym czasie przedsiębiorca opłaca wyłącznie składkę zdrowotną i składa deklaracje ZUS DRA. Od 1 sierpnia 2025 r. do 31 lipca 2027 r. trwają preferencyjne składki ZUS (mały ZUS), czyli obniżone składki społeczne plus obowiązkowa składka zdrowotna. Po zakończeniu łącznie 30 miesięcy ulg społecznych można rozważyć Mały ZUS Plus – maksymalnie na 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy, pod warunkiem spełnienia progów przychodowo-dochodowych z poprzedniego roku. Wysokość składek będzie wynosić tyle, ile wynika z aktualnych wskaźników publikowanych na dany rok, dlatego przed każdą zmianą statusu warto sprawdzić bieżące parametry i podstawy wymiaru składek.
Rejestracja Twojej działalności i składanie dokumentów
Pierwszym krokiem związanym z uzyskaniem jakiejkolwiek ulgi podatkowej jest założenie działalności w CEIDG i wskazanie dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej. Od tego momentu biegnie termin 7 dni na zgłoszenia w ZUS. W uldze na start przedsiębiorca składa ZUS ZZA i opłaca jedynie składkę zdrowotną; po upływie 6 miesięcy wyrejestrowuje ZZA i przechodzi na ZUS ZUA, zaczynając opłacać preferencyjne składki społeczne. Wszystkie należności wykazuje w miesięcznej deklaracji ZUS DRA. Jeśli spełnia warunki Małego ZUS Plus, dokonuje kolejnej aktualizacji zgłoszenia i nadal rozlicza składki w deklaracjach miesięcznych.
Skorzystaj z ulg podatkowych podczas prowadzenia działalności gospodarczej
Ścieżka ulg w ZUS w 2025 r. wygląda następująco: ulga na start przez pierwsze 6 miesięcy (składki społeczne – zwolnienie; składka zdrowotna – obowiązkowa), po czym 24 miesiące preferencyjnych składek ZUS (mały ZUS), a docelowo – przy spełnieniu limitów – Mały ZUS Plus do 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy. Cały cykl może więc objąć nawet 60 miesięcy z różnymi preferencjami, co realnie redukuje koszt prowadzenia działalności gospodarczej na starcie i w pierwszych latach funkcjonowania firmy. Pamiętaj, aby pilnować terminów zgłoszeń (ZUS ZZA, ZUS ZUA, deklaracje ZUS DRA), unikać świadczenia usług byłemu pracodawcy w tym samym zakresie co wcześniej oraz na bieżąco sprawdzać podstawy wymiaru składek i aktualne wskaźniki na 2025 rok.
Biuro rachunkowe VENTONI
Jeśli potrzebujesz specjalistów, którzy przeprowadzą Cię krok po kroku przez cały ten proces, nie wahaj się i umów się na konsultację z naszymi profesjonalistami z biura rachunkowego VENTONI. Zadbamy o finanse Twojej firmy, abyś Ty mógł w pełni poświęcić się ich pomnażaniu.